لیزر فایبرمارکینگ
راهنمای ایمنی برای کار کردن با لیزر فایبرمارکینگ
در کار با لیزر فایبرمارکینگ باید دقت فراوانی داشت، زیرا پرتوهای آن بسیار قدرتمند هستند و کوچک‌ترین بی‌احتیاطی ممکن است باعث سوختگی یا آسیب به چشم شود. بهتر است محیط کار عاری از اجسام براق و بازتابنده باشد تا نور پخش نشود و امنیت کامل هنگام تابش پرتو حفظ شود.
با استفاده از فایبر لیزر حکاکی پوشیدن عینک ایمنی مخصوص ضروری است، زیرا پرتو این دستگاه می‌تواند در مدت کوتاهی به شبکیه آسیب برساند. عینک‌ها باید دقیقاً مطابق با طول‌موج دستگاه انتخاب شوند تا نور را به‌درستی فیلتر کنند. در محیط‌های دارای چند دستگاه، استفاده از عینک مخصوص هر نوع لیزر بسیار مهم است.
تهویه مناسب در محیط کار با لیزر فایبرمارکینگ اهمیت بالایی دارد. زیرا در حین عملیات، بخارات و ذرات داغ ناشی از سوخت سطح فلز تولید می‌شود. وجود سیستم تهویه یا فیلتر هوا، خطر استنشاق مواد مضر را کاهش می‌دهد و باعث افزایش طول عمر دستگاه و سلامت اپراتور می‌شود.
در پایان این بخش باید تأکید کرد که آموزش مداوم کارکنان و آشنایی با دستورالعمل‌های به‌روز شده از سوی سازندگان دستگاه، نقش بزرگی در کاهش خطرات دارد. هر فردی که با فایبر لیزر حکاکی کار می‌کند، باید پیش از شروع فعالیت، با نحوه عملکرد، خاموشی اضطراری و محدوده خطر لیزر آشنا شود تا از بروز حوادث پیشگیری گردد.
خطرات احتمالی هنگام استفاده از لیزر فایبرمارکینگ
در زمان کار با لیزر فایبرمارکینگ اصلی‌ترین خطر، تابش مستقیم یا غیرمستقیم پرتو لیزر به چشم و پوست است. این نور نامرئی، در عرض چند ثانیه می‌تواند موجب سوختگی‌های شدید شود. حتی بازتاب‌های جزئی از سطوح صیقلی مانند فلز یا آینه می‌توانند خطرناک باشند. به همین دلیل باید همیشه دستگاه در زاویه‌ای قرار گیرد که پرتوها مستقیماً به سمت اپراتور بازتاب نداشته باشند.
سوختگی‌های پوستی از دیگر خطرات مهم در هنگام کار با فایبر لیزر حکاکی هستند. گرمای تولید شده در نقطه تمرکز لیزر می‌تواند دمای سطح را به‌سرعت افزایش دهد و در صورت تماس تصادفی پوست با مسیر نور، آسیب حرارتی جدی ایجاد کند. استفاده از دستکش مقاوم در برابر حرارت و لباس‌های آستین‌بلند می‌تواند از بروز این خطرات جلوگیری کند.
همچنین بخارات و گازهایی که هنگام کار با لیزر فایبرمارکینگ تولید می‌شوند ممکن است حاوی مواد سمی باشند، به‌ویژه اگر جنس ماده حکاکی‌شده شامل پوشش‌های شیمیایی یا رنگ صنعتی باشد. تماس مداوم با این گازها می‌تواند برای ریه‌ها مضر باشد. نصب سیستم مکش قوی برای خروج بخارات، یکی از مهم‌ترین راهکارهای کاهش خطرات تنفسی است.
در نهایت، یکی از خطرات غیرمستقیم در استفاده از فایبر لیزر حکاکی خرابی‌های نرم‌افزاری یا خطای اپراتور است که می‌تواند باعث حرکت نادرست هد لیزر و آسیب به قطعه یا خود دستگاه شود. برای پیشگیری از این موارد، بررسی منظم نرم‌افزار کنترل‌کننده و تست عملکرد قبل از شروع کار ضروری است.
نکات ایمنی ضروری در کار با لیزر فایبرمارکینگ
اولین گام برای ایمنی در زمان کار با لیزر فایبرمارکینگ، آگاهی از دستورالعمل‌های کارخانه سازنده است. هر مدل از این دستگاه ممکن است ویژگی‌ها و توان متفاوتی داشته باشد، بنابراین شناخت دقیق تنظیمات شدت، فوکوس و زمان تابش اهمیت دارد. پیش از شروع حکاکی، مطمئن شوید که تمام پارامترها متناسب با جنس قطعه تنظیم شده‌اند تا از ایجاد آسیب یا دود زیاد جلوگیری شود.
در محیط کار باید فقط افراد آموزش‌دیده به دستگاه نزدیک شوند و سایر کارکنان از محدوده خطر دور باشند. برای افزایش ایمنی در کار با فایبر لیزر حکاکی می‌توان از حفاظ‌های فلزی یا محفظه‌های بسته استفاده کرد تا پرتو به خارج از محدوده مشخص نتابد. در ضمن، هیچ‌گاه نباید در زمان روشن بودن دستگاه، درب محفظه باز شود.
همچنین بهتر است سیستم هشداردهنده نوری یا صوتی برای اطلاع‌رسانی در زمان کار دستگاه نصب شود. با این روش، سایر افراد حاضر در کارگاه می‌دانند که نباید به دستگاه نزدیک شوند. کنترل دوره‌ای کابل‌ها، اتصالات و منبع تغذیه نیز نقش مهمی در ایمنی کار با لیزر فایبرمارکینگ دارد. کابل‌های فرسوده یا شل‌شده می‌توانند باعث نوسانات ناگهانی در توان لیزر و بروز خطر شوند.
در پایان باید گفت که نظم در محیط کاری و حذف اشیای اضافی اطراف دستگاه از مهم‌ترین اصول ایمنی است. هنگام کار با لیزر فایبر لیزر حکاکی محیط باید تمیز، روشن و دارای تهویه مناسب باشد تا احتمال بروز حادثه به حداقل برسد.
کلام آخر
ایمنی در کار با لیزر فایبرمارکینگ فقط یک توصیه نیست، بلکه شرط اصلی حفظ سلامت و کیفیت کار است. اگر اپراتور به استفاده از تجهیزات حفاظتی پایبند باشد و محیط کاری تهویه مناسب داشته باشد، خطر آسیب‌های احتمالی به حداقل می‌رسد و دستگاه نیز در شرایط بهینه عملکرد خواهد داشت.
با رعایت تمام دستورالعمل‌های ایمنی، آموزش منظم نیروها و استفاده از ابزارهای استاندارد، کار با فایبر لیزر حکاکی می‌تواند کاملاً ایمن، دقیق و پایدار باشد. نظم در محیط کار، سرویس دوره‌ای و توجه به جزئیات ساده، تأثیر زیادی در افزایش طول عمر دستگاه و کیفیت حکاکی‌ها دارد.
سوالات متداول
آیا کار با لیزر فایبرمارکینگ برای سلامتی خطرناک است؟
بله، اگر اصول ایمنی رعایت نشود، کار با لیزر فایبرمارکینگ می‌تواند آسیب‌های چشمی، پوستی و حتی تنفسی ایجاد کند. استفاده از عینک مخصوص، تهویه مناسب و رعایت فاصله ایمن از تابش پرتو، خطر را به حداقل می‌رساند. در محیط‌های صنعتی نیز باید از تجهیزات حفاظتی تأییدشده استفاده شود.
آیا فایبر لیزر حکاکی دود یا گاز سمی تولید می‌کند؟
بله، هنگام مارک‌زنی روی برخی مواد دارای رنگ یا روکش شیمیایی، فایبر لیزر حکاکی می‌تواند بخار و گازهای مضر تولید کند. برای جلوگیری از تجمع دود، نصب سیستم تهویه قوی و فیلتر هوای صنعتی ضروری است تا سلامت کاربر حفظ شده و کیفیت فرآیند مارکینگ کاهش پیدا نکند.
آیا کودکان یا افراد غیرمتخصص می‌توانند از این دستگاه استفاده کنند؟
خیر، کار با لیزر فایبرمارکینگ فقط باید توسط افراد آموزش‌دیده انجام شود. چون این دستگاه دارای پرتو بسیار قوی است که در صورت استفاده اشتباه، خطر آسیب چشمی یا سوختگی ایجاد می‌کند. اپراتور باید آموزش کامل ببیند و با تجهیزات ایمنی استاندارد کار کند تا خطری رخ ندهد.
آیا نیاز به سرویس دوره‌ای دارد؟
بله، سرویس و نگهداری دوره‌ای برای فایبر لیزر حکاکی الزامی است. بررسی منبع لیزر، تنظیم لنز و نظافت بخش اپتیکی باعث افزایش طول عمر دستگاه و حفظ دقت حکاکی می‌شود. بی‌توجهی به سرویس منظم می‌تواند منجر به کاهش کیفیت مارک و افت توان خروجی دستگاه شود.
چه زمانی باید تجهیزات ایمنی را تعویض کرد؟
در زمان استفاده از لیزر فایبرمارکینگ، هرگاه عینک، دستکش یا ماسک دچار ترک، خط‌خوردگی یا کاهش کارایی شوند، باید فوراً تعویض گردند. تجهیزات فرسوده نمی‌توانند از چشم و پوست در برابر پرتوها محافظت کنند و ادامه استفاده از آن‌ها احتمال بروز آسیب جدی را افزایش می‌دهد.
